دوغ : از خواص شگفت‌انگیز تا فناوری‌های مدرن بسته بندی

در گذشته دوغ را به‌عنوان یکی از فراورده‌های جانبی کره در نظر می‌گرفتند و دوغ از مخلوط ماست پرچرب و آب به دست می‌آمد. در حال حاضر،‌ با توجه به پیشرفت‌های اتفاق‌افتاده در صنایع،‌ روش تولید دوغ تغییر کرده است و از روش‌های صنعتی و نیمه‌صنعتی استفاده می‌شود. دوغ نوشیدنی‌ای است که به دو صورت گازدار و بدون گاز تولید می‌شود و باکتری‌های مفید موجود در آن مزایای زیادی برای سلامتی گوارش دارند. مواد مغذی موجود در دوغ ازجمله پروتئین‌ها، کلسیم‌ و فسفر به استخوان‌سازی، اکسیداسیون و متابولیسم درونی بدن کمک می‌کنند. استیل غرب آسیا تولید کننده انواع دستگاه بسته بندی از جمله دستگاه بسته بندی لبنیات می باشد. اما در این مطلب میخواهیم به طور تخصصی در مورد الزامات بسته بندی دوغ صحبت کنیم و با دستگاه های بسته بندی آن آشنا شویم. دستگاه بسته بندی دوغ لیوانی در انواع تمام اتوماتیک، نیمه اتوماتیک و دستی، انواع دستگاه های تری سیلر (سیل وکیوم) را در بر میگیرد که در ادامه به توضیح ملاحظات بسته بندی، روش ها و انواع  دستگاه های آن می‌پردازیم.

ویژگی‌های میکروبیولوژیکی دوغ

مهم‌ترین عوامل فساد دوغ شامل کپک‌ها و مخمرها هستند. کپک‌ها باعث تغییر طعم و بوی دوغ می‌شوند ولی کمتر پیش می‌آید که آن را آلوده کنند. مخمرها نیز عواملی هستند که باعث تغییر طعم دوغ و تولید گاز می‌شوند ولی تأثیر نامطلوبی بر کیفیت دوغ نمی‌گذارند. تحقیقات نشان می‌دهند دوغ و ماست دارای میکروارگانیسم‌های یکسانی هستند اما مقدار این میکروارگانیسم‌ها در دوغ‌ها کمتر است. این میکروارگانیسم‌ها ازجمله لاکتوباسیلوس دلبروکی زیرگونه بولگاریکوس (Lactobacillus delbrueckii subsp. bulgaricus) و استرپتوکوکوس ترموفیلوس (S. thermophilus) مانع از رشد و تکثیر باکتری‌های مضر در دستگاه گوارش می‌شوند و به سلامت آن کمک می‌کنند.

ملاحظات بسته بندی دوغ

عوامل محیطی مانند نور، اکسیژن، گرما یا تأثیرات میکروبی، مواد مغذی و ویتامین‌های دوغ را تغییر می‌دهند. بنابراین، بسته بندی محصولات لبنی مانند دوغ باید به‌عنوان یک مانع برای اطمینان از ماندگاری محصول و محتوای مواد مغذی آن عمل کند. به‌علاوه رعایت بهداشت در صنعت بسته بندی دوغ از اهمیت بالایی برخوردار است. حتی تغییرات جزئی در محتویات می‌تواند منجر به واکنش‌هایی شود که خطرات سلامتی را به همراه دارند. فناوری‌هایی مانند بسته بندی اسپتیک (فرایندی که طی آن از ورود میکروارگانیسم‌ها به درون بسته در حین بسته بندی و پس از آن جلوگیری می‌شود و محصولات مایع استریل‌شده با حرارت، در ظروفی که از قبل استریل شده‌اند و در شرایط استریل، بسته بندی می‌شوند) نه تنها به خود محصول لبنی بلکه به بسته بندی و شرایط پر شدن نیز مربوط می‌شود. علاوه بر این، برای تضمین کنترل‌های کیفی در صنعت بسته بندی محصولات لبنی، مواد بسته بندی نباید حاوی هیچ گونه مواد مضر بوده و باید متناسب با روش‌های نگهداری محصولات لبنی باشند.

انواع دستگاه های بسته بندی دوغ لیوانی

شرکت استیل غرب آسیا یکی از شرکت‌های تولیدکننده دستگاه های بسته بندی دوغ لیوانی است. دستگاه های تولیدی توسط این شرکت شامل موارد زیر هستند:

دستگاه بسته بندی تری سیلر اتوماتیک

یکی از دستگاه های بسته بندی مورداستفاده برای دوغ لیوانی،‌ دستگاه تری سیلر اتوماتیک است. این دستگاه با سرعت، دقت و کیفیت بالا بسته بندی محصولات را انجام می دهد. یکی از تجهیزات این دستگاه پرکن می باشد که پر کردن محصول در ظروف لیوانی را انجام  می دهد، در نهایت سیل( دوخت) این ظروف توسط دستگاه انجام می شود. این دستگاه برای پر کردن وسیل  آبمیوه‌ها، شیر، کره ، ماست، دوغ، و غیره مناسب است. دستگاه پرکن مایعات رقیق( پرکن ثقلی)، دارای کاربرد آسان و هزینه نگهداری پایین است و به کاهش هدر رفتن محصول کمک می‌کند. دستگاه پرکن برای پرکردن و سیل ( دوخت) محصولاتی مانند شربت، سوسپانسیون و مایعات مختلف مناسب است. دستگاه پرکن به صرفه‌جویی در زمان، تلاش و انرژی کمک می‌کند و در عین حال اطمینان حاصل می‌کند که هر لیوان به درستی با محصول موردنظر پر شده است. روند کار دستگاه تری سیلر اتوماتیک به این صورت است که لیوان‌ها یا ظروف خالی به صورت دستی یا اتوماتیک داخل قالب‌ها قرار می‌گیرند. دستگاه پرکن دوغ را داخل لیوان ها می ریزد. سپس ظروف پرشده با کمک نوار نقاله به سمت قالب هدایت می‌شود و سپس دهانه ظروف با استفاده از فیلم  و با حرارت بر روی ظروف سیل می شود.

دستگاه بسته بندی تری سیلر نیمه‌اتوماتیک

دستگاه دیگری که برای بسته بندی دوغ لیوانی مورد استفاده قرار می‌گیرد،‌ دستگاه بسته بندی تری سیلر نیمه‌اتوماتیک است. روش کار این دستگاه مشابه دستگاه قبلی است و تنها تفاوت آن انجام برخی از مراحل توسط اپراتور است.  در این دستگاه،‌ محصولات داخل ظروف مختلف ازجمله لیوان‌ها با سایزهای متفاوت ریخته شده و داخل محفظه دستگاه قرار داده می‌شوند. سپس اپراتور میز دستگاه را میچرخاند و درب ظروف با استفاده از پوشش آلومینیومی و حرارت بر روی ظروف سیل می‌شود. دستگاه های سیل وکیوم این شرکت برای موارد زیر ایده آل است:

• بسته بندی لبنیات: انواع فرآورده های شیر از جمله شیر تازه، کفیر و شیر طعم دار را به طور موثر بسته بندی کنید.
• بسته بندی انواع نوشیدنی: بطری ها را با آب میوه، چای سرد یا سایر نوشیدنی ها به راحتی پر کنید.
• بسته بندی ماست:  با پر کردن ثابت، ماست را در ظروف و درپوش قابل اطمینان بسته بندی کنید.
• سایر مواد غذایی: محصولات غذایی مایع متنوع را با یک دستگاه مدیریت کنید و فرآیندهای بسته بندی خود را ساده کنید.

جنس مواد مورد استفاده برای بسته بندی دوغ لیوانی

پلاستیک‌ها، به‌عنوان موادی که در تماس با غذا هستند، خواصی استثنایی از خود نشان می‌دهند. پلاستیک‌ها با مواد غذایی سازگار هستند، قابلیت تولید انبوه دارند، قالب‌گیری می‌شوند و بسته به ترکیب آن‌ها،‌ می‌توانند در فرایند سیل استفاده شوند. موادی که برای بسته بندی دوغ لیوانی استفاده می‌شوند شامل پلی اتیلن (PE)، پلی پروپیلن (PP) و پلی استایرن (PS) هستند. هنگامی که این فیلم‌ها با لایه‌های کاغذ و آلومینیوم کنار هم قرار می‌گیرند، چالش‌های پیچیده ناشی از الزامات بسته بندی دوغ، شیر و سایر محصولات لبنی را برآورده می‌کنند.

آیا دوغ‌های صنعتی دارای مواد نگهدارنده ی غیرمجاز هستند؟

مطالعات گسترده‌ای درخصوص استفاده از سوربات پتاسیم و بنزوات سدیم در دوغ‌ های تولید‌شده به وسیله شرکت‌های مختلف انجام شده‌اند. نتایج این تحقیقات نشان می‌دهند حدود 30 درصد از این شرکت‌ها از سوربات پتاسیم و بنزوات سدیم در تولید محصول خود استفاده می‌کنند. طبق قوانین مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران، استفاده از این مواد در محصولات غذایی مجاز نیست. اما برخی از تولیدکنندگان برای افزایش ماندگاری محصول و کاهش آلودگی و فساد از این ترکیبات شیمیایی نگهدارنده استفاده می‌کنند. بدتر اینکه آن‌ها در فصول گرم و با افزایش دما از مواد نگهدارنده بیشتری برای حفظ و افزایش ماندگاری محصولات خود استفاده می‌کنند. اما باید توجه داشته باشید حد مجاز مصرف روزانه بنزوات سدیم 5 میلی‌گرم بر کیلوگرم وزن بدن و سوربات پتاسیم 25 میلی‌گرم بر کیلوگرم وزن بدن است.

طراحی بسته بندی دوغ

طراحی بسته بندی یکی از مراحل مهم بسته بندی محصولات مختلف است که باید به آن توجه داشته باشید:

• طراحی خلاقانه بسته بندی دوغ باعث می‌شود تولیدکننده قابلیت رقابت با تولیدکننده‌های دیگر را داشته باشد و بتواند در بازار فروش حرفی برای گفتن داشته باشد.
• طراحی خلاقانه ازجمله استفاده از رنگ‌ها و طرح‌های جذاب به جلب توجه مشتری و افزایش فروش کمک می‌کند.
• به‌علاوه توجه به طراحی بسته بندی از فساد محصول، نشت، نفوذ هوا و اکسیژن جلوگیری کرده و به حفظ کیفیت محصول کمک می‌کند.

قوانین بسته بندی صحیح

نکاتی که باید در حین تولید محصولات لبنی و به‌ویژه دوغ در نظر گرفته شوند شامل موارد زیر هستند:

• مراحل تولید و بسته بندی دوغ باید با دقت انجام شوند و تمامی مراحل تحت کنترل باشند.
• تولید دوغ باید در محیطی عاری از آلودگی‌های میکروبیولوژیکی انجام شود.
• پس از پر شدن ظرف، مرحله بستن در ظرف باید بلافاصله انجام شود تا احتمال آلودگی محصول به حداقل برسد.
• در طول تولید دوغ باید زنجیره سرد حفظ شود و محصول در دمای 4 درجه سانتی‌گراد نگهداری شود.

قیمت دستگاه بسته بندی دوغ لیوانی

دستگاه های تولیدی توسط شرکت استیل غرب آسیا  در سایزها و قیمت‌های مختلف موجود هستند. از آنجایی‌که قیمت دستگاه ها تحت تأثیر عوامل مختلف تغییر می‌کند، قیمت ثابتی نمی‌توان برای آن‌ها مشخص کرد. عواملی که بر روی قیمت دستگاه ها تأثیر می‌گذارند عبارت‌اند از:

• حجم،‌ سرعت و دقت تولید دستگاه
• سایز ظروف مورداستفاده
• اتوماتیک یا دستی بودن دستگاه
• روش بسته بندی مورداستفاده در دستگاه
• فاصله محل نصب دستگاه یا کارخانه
• سایز دستگاه
• کیفیت متریال استفاده‌شده در ساخت دستگاه
• تجهیزات جانبی نصب‌شده بر روی دستگاه
• خدمات پس از فروش ارائه‌شده توسط شرکت

انتخاب و خرید دستگاه بسته بندی دوغ لیوانی

پیش از انتخاب دستگاه بسته بندی دوغ لیوانی،‌ باید عوامل و فاکتورهای مختلف مربوط به دستگاه را در نظر بگیرید. این عوامل عبارت‌اند از:

• نوع محصول
• حجم محصول
• سرعت دستگاه برای پر کردن لیوان‌ها
• فضای موجود برای دستگاه
• بودجه موجود برای دستگاه